Niemand staat te springen om ouder te worden. Vanaf onze vijftigste verjaardag vinden we het doorgaans tijd voor een grote check-up. Bloedafname om de cholesterol in de gaten te houden, controle van de bloeddruk, testen van ogen en oren, elektrocardiogrammen, ... Maar wie dacht er ook aan om zijn botten te laten nakijken?
Iedereen maakt geregeld plaats vrij in de agenda voor bezoeken aan de tandarts en de gynaecoloog. We gaan langs bij de psycholoog of de diëtiste. We doen geheugentesten om te zien hoe vitaal onze hersenen nog zijn. Maar osteoporose? Wie gaat daarvoor naar de arts? Naar welke arts zou je dan trouwens moeten gaan, voor een check-up van je botten en skelet? Nochtans weten we allemaal dat onze botten met de jaren aan stevigheid inbinden. De structuur van onze botten verandert zelfs. Ze worden meer poreus, kwetsbaarder. De verklaring waarom we dan niet op consultatie gaan? Osteoporose doet geen pijn. Dus dan denken we er ook niet aan. Osteoporose is een sluipend gif. Onvermijdelijk en onomkeerbaar slaat het uiteindelijk toe. Met breuken aan de pols, de ruggengraat en de heup. Heel pijnlijk, als je dat overkomt.
Wie heeft er last van?
Het is niet helemaal eerlijk, maar er is niets aan te doen: vrouwen overkomt het vanaf 50 jaar, en mannen vanaf 70. Zij worden onvermijdelijk geconfronteerd met een kwantitatieve en kwalitatieve achteruitgang van de botten. Van de cijfers word je duizelig: één vrouw op drie ouder heeft in België osteoporose. Is de vrouw ouder dan 50? Dan heeft ze één kans op drie op een botbreuk door osteoporose, net als één man op de vijf. Globaal gezien is osteoporose verantwoordelijk voor een breuk, elke twintig seconden. Ongeveer 15.000 Belgen breken hun heup... En ongeveer 25 procent vrouwen en 35 procent van de mannen sterft tijdens het jaar dat erop volgt. Dat is ronduit alarmerend!
Wie is nu de schuldige?
Even opsommen... De menopauze, de familiale voorgeschiedenis met osteoporose, een zittend bestaan, kwetsuren aan de gewrichten, zwaarlijvigheid, O-benen, cortisonen, alcohol in het bloed, roken, een tekort aan calcium en vitamine D...
Maar de hoofdschuldige? Dat is de leeftijd. Die zorgt voor de verandering in de botstructuur! Hoe dat komt? Vanaf je 25e verlies je jaarlijks één procent van je botten: reken zelf maar uit. Is dat een reden om de moed te laten zakken? Nooit doen! Er bestaan wapens om de strijd tegen osteoporose te winnen. We moeten alleen iedereen – mannen en vooral vrouwen – informeren en sensibiliseren over de aandoening. Want ze is uitgegroeid tot een groot probleem voor de volksgezondheid.
Hoe versterk je je botten?
Vanaf je puberteit schud je het best geregeld met je billen. Op die leeftijd vormt zich je start-kapitaal aan botten.
Tip één: stop niet met sporten van zodra je volwassen bent. Doe dat zelfs geregeld, om je spieren in vorm te houden. Je wist het -of je wist het nog niet: botten van sportievelingen zijn twintig procent steviger dan die van anderen. Kies het liefst een sport die zich toespitst op spierinspanningen, eerder dan een sport waarin je vooral je hart- en vaatziekten laat werken. Welke sporten? Elke dag een half uurtje flink doorstappen is een aanrader. Wissel dat af met een lichte joggingsessie, zonder jezelf te forceren. Wat kan je nog doen? Zwemmen, oefeningen met rektoestellen die de spieren versterken – van je voorarmen, je bekken, je rug. Tai-chi en ballroomdansen: twee activiteiten die je evenwicht stimuleren. Zij verminderen de neiging tot vallen bij oudere personen. Pas wel op: wat je ook doet, overdrijf niet. We willen vermijden dat er bovenop de kleine scheurtjes in het bot, - ook nog eens vermoeidheids-breuken bijkomen!
Tip twee: je verhoogt je kapitaal aan botten dankzij supplementen van calcium. Zo vermijd je dat je botten te poreus worden. Neem ook geregeld een extra portie vitamine D. Die stof werkt samen met calcium om je botten weer te verstevigen. Wat is daarom de meest ideale oplossing? Een gecombineerd preparaat van calcium en vitamine D.
Allemaal maatregelen om osteoporose te voorkomen. Pas ze toe... Maar laat ze je niet tegenhouden van het allerbelangrijkste. Dat is naar de dokter gaan om je te laten nakijken op osteoporose!
Overweeg een botbalans!
Toegegeven, het woord klinkt niet meteen sexy: osteodensitometrie. Deze dichtheidsmeting van je botten is een radiologisch onderzoek, afgenomen in de dienst reumatologie van uw ziekenhuis. Het is op aanraden van je huisarts dat je een osteodensitometrie laat afnemen. Het onderzoek duurt doorgaans twintig minuten, en je komt erdoor te weten hoeveel je botten aan sterkte hebben ingeboet. Normaal verzwakt, lichtjes of heel duidelijk verzwakt. In het laatste geval is het tijd voor een behandeling tegen osteoporose. Een osteodensitometrie doet geen pijn. Ze wordt afgenomen ter hoogte van de heup, voorarmen en ruggengraat. De ziekteverzekering betaalt ze je integraal terug: om de vijf jaar voor vrouwelijke 65-plusser met een familiale voorgeschiedenis. Wie mag er nog gratis langs de dokter Iedereen die, ongeacht leeftijd of geslacht, risicofactoren vertoont (ga te rade bij je ziekteverzekeringsfonds). Wat moet je nog weten? Er bestaan medicijnen die duidelijk hun nut bewijzen om het risico op breuken drastisch te verkleinen. Anticipeer dus zo vroeg mogelijk op je risico’s om breuken op te lopen die gelinkt zijn aan osteoporose.